Tình yêu Đầm, Vịnh Phú Yên là một tỉnh ở miền Trung, phía đông giáp với biển Đông. Nơi có nhiều đầm, vịnh nổi tiếng: đầm Ô Loan, đầm Cù Mông, vịnh Xuân Đài, vịnh Vũng Rô... Nhiều người đã viết về vẻ đẹp, về những đặc sản của các đầm, vịnh đó. Nhưng ít người viết về cuộc mưu sinh của cư dân sống nhờ những đầm, vịnh này.

Mạnh Hoài Nam là một nhà báo ở Phú Yên. Anh chuyên viết mảng kinh tế, xã hội nên có nhiều dịp đi thực tế các đầm, vịnh ở Ðầm, Vịnh ở quê hương. Nhờ vậy, anh viết truyện rất sinh động. Vì anh đã có trải nghiệm bản thân, chứ không dựa vào kinh nghiệm của người khác. Và ngôn ngữ địa phương được anh sử dụng nhuần nhuyễn, chứ không gượng gạo như người “cưỡi ngựa xem hoa”. Ví dụ: “Đến mùa nước ‘ói’ rồi”. (Mùa mưa lụt, nước từ nhánh sông Cái đổ về làm cho nước trong đầm Ô Loan dâng cao, đục ngầu, người dân quanh vùng gọi mùa nước ‘ói’).

Biển vốn tiềm ẩn nhiều sóng to, bão lớn. Một nơi chốn bất an. Nên ngư dân thường đưa tàu, thuyền vào đầm, vịnh để tránh bão. Nơi được xem là chốn bình an. Nhưng không phải vì vậy mà những người mưu sinh ở đầm, vịnh không có những cơn “bão lòng”. Nhân vật dượng Hai trong truyện “Yêu lắm Cù Mông” đã nhận xét: “Cuộc đời giống như cuộc mưu sinh trên đầm Cù Mông. Thôi, lỡ dở “cảnh 1” rồi, tìm “cảnh 2”. Hoặc nhân vật Sang trong truyện “Ngọn đèn Ô Loan”. Chỉ vì nhà nghèo quá, anh phải đặt lờ ruột heo (lờ “12 cửa ngục”, loại lờ bị cấm vì bắt tận diệt loài tôm cá nhỏ). Nhưng khi thấy mọi người chòm xóm đều lánh xa, anh đã bỏ đặt lờ ruột heo mà đặt lờ như mọi người, để có lại tình chòm xóm, để cho tôm cá sinh trưởng.

Mạnh Hoài Nam lấy tựa tập truyện đầu tay YÊU LẮM CÙ MÔNG, cũng có thể hiểu là “Yêu lắm Phú Yên”. Là một người con yêu tha thiết quê hương nên anh dành những lời tốt đẹp nhất để ca ngợi con người và quê hương. Anh may mắn chưa bị ly hương để mưu sinh, nên nỗi thương nhớ quê hương của anh chưa khắc khoải và da diết lắm.

Với tập truyện đầu tay viết về đầm, vịnh, Mạnh Hoài Nam đã bắt được những con sò huyết, những con tôm hùm tươi ngon. Nhưng Phú Yên hiện nay lại nổi tiếng với những đoàn tàu dám ra khơi xa, đánh bắt cá ngừ đại dương xuất khẩu. Tôi nghĩ trong những tập truyện sau, Mạnh Hoài Nam sẽ mạnh dạn ra khơi xa để đánh bắt cá ngừ đại dương. Nếu cá ngừ đó chưa đạt chuẩn xuất khẩu, thì cũng làm được món đặc sản nổi tiếng của Phú Yên, món “đèn pha” (mắt cá ngừ đại dương tiềm thuốc bắc trong thố).

Bạn đọc có thể thưởng thức các bài viết như: Yêu lắm Cù Mông; Ngọn đèn Ô Loan; Nắng lửa; Gánh muối Lệ Uyên; Màu mắm ruốc; Nửa bàu rau muống;  Tết vẫn là Tết; Thương để đâu không nói; Bỏ quên Tết; Chiều xuống Vũng La; Quê nhà, Đêm dài; Người đàn bà và bến thúng.

Đoàn Thạch Biền Sài Gòn, Xuân 2020

Minh Khai trân trọng giới thiệu